Kars’ın turizmde dünyaca ünlü simgelerinden biri haline gelmiş olan On İki Havariler Kilisesi (Kümbet Cami), bin yılı aşkın geçmişiyle ziyaretçilerin ilgi odağı konumundadır. Bu etkileyici yapı, tarih boyunca hem kilise hem de cami olarak hizmet vermiş olup, Kars’ın çok kültürlü tarihine dair derin izler taşımaktadır.

Orta çağ mimarisinin zarif bir örneği olan On İki Havariler Kilisesi, yapımında kullanılan tekniklerle döneminin en önemli mimarî yapılarından biri olarak kabul edilir. Bazı araştırmacılara göre, kilisenin asıl adı Katedral’dir ve 19. yüzyıla kadar birçok kaynakta bu isimle anılmıştır. Ancak, yapının kubbesinde yer alan on iki havariyi simgeleyen kabartmalardan dolayı zamanla On İki Havariler Kilisesi olarak adlandırılmaya başlanmıştır.

Kilisenin kubbe kasnağının dış yüzeyinde, her biri bir havariyi temsil eden insan rölyefleri bulunur. Bu kabartmalar, yapının dinî ve sanatsal önemini vurgulayan nadide detaylardan biridir. On İki Havariler Kilisesi, 1064 yılında Selçukluların Kars’ı fethetmesiyle camiye çevrilmiş, İslam mimarisine de uyarlanmıştır. Rus işgali sırasında yeniden kilise olarak kullanılsa da yapı, tarih boyunca değişen siyasî ve dinî hâkimiyetlerin izlerini üzerinde taşımaya devam etmiştir.

Kümbet Cami’nin geçirdiği dönüşümler, Kars’ın tarihindeki farklı kültürlerin ve dinlerin bir arada nasıl var olduğunu göstermektedir. 1969-1980 yılları arasında müze binası olarak hizmet vermiş olan yapı, 1994 yılında tekrar cami olarak kullanılmaya başlanmıştır. 2007 yılında Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından kapsamlı bir restorasyondan geçirilerek bugünkü hâlini almıştır.

On İki Havariler Kilisesi (Kümbet Cami), Kars’ı ziyaret eden tarih ve mimarî meraklıları için kaçırılmaması gereken bir yapıdır. Yapının zarif rölyefleri ve ihtişamlı mimarisi hem Hıristiyan hem de İslam dünyasının izlerini taşıyan büyüleyici bir eser olarak öne çıkar. Orta çağ’dan günümüze kadar gelen bu mimarî şaheser, ziyaretçilere Kars’ın çok katmanlı tarihini ve zengin kültürel dokusunu anlamak için eşsiz bir fırsat sunmaktadır.

Kars’ın tarihî mirasında derin bir yolculuğa çıkmak isteyen herkes, On İki Havariler Kilisesi’ni keşfederek geçmişin izlerini günümüzde bulabilir. Hem mimarî hem de dinî önemiyle Kars’ın en değerli yapılarından biri olan bu yapı, tarih boyunca birçok dönüşüme tanıklık etmiş ve her dönemde kendine özgü bir kimlik kazanmıştır.

Bugün Kümbet Cami olarak bilinen bu yapının geçirdiği dönüşümler, Kars’ın kültürel zenginliğini ve tarihî derinliğini simgeler. Selçuklu, Osmanlı ve Rus dönemlerine tanıklık eden bu yapı, aynı zamanda Kars’ın doğu-batı kültürlerinin buluşma noktası olduğunu gösteren önemli bir mimarî eserdir. 2007 yılındaki restorasyon ile yeniden canlandırılan bu yapı, Kars’ın tarihî mirasında özel bir yere sahiptir.

Ziyaretçilerini tarihin derinliklerine taşıyan On İki Havariler Kilisesi (Kümbet Cami), Kars’ın simgelerinden biri haline gelmiş ve dünyaca ünlü bir turistik nokta olmuştur. Bu tarihî yapıyı ziyaret edenler, Kars’ın eşsiz tarihî ve kültürel zenginliğini keşfederek unutulmaz bir deneyim yaşar.