Tarihin derin izlerini taşıyan Ani Selçuklu Kümbeti ve Selçuklu Mezarlığı, Anadolu’daki ilk Türk-İslam devri yapıları olarak kabul edilir. 1064 yılında Selçukluların fethiyle birlikte bu kadim topraklarda varlığını sürdüren bu tarihî anıtlar, Selçuklu dönemine ait en önemli kültürel miraslardan biridir. Kars’ın zengin tarihini keşfetmek isteyenler için büyüleyici bir yolculuk sunan bu yapılar, günümüzde ziyaretçilerine tarihle iç içe bir deneyim sunmaktadır.

Ani Selçuklu Kümbeti ve Selçuklu Mezarlığı, Kars’ta Ani Katedrali (Fethiye Camii)’nin hemen kuzeybatısında, Arpaçay’ın kıyısına nazır bir konumda yer alır. Anadolu’daki ilk hazire (mezarlık) olarak kabul edilen bu mezarlık, 1064 yılındaki Selçuklu fethinden sonra kurulmuştur. O dönemde burası, Selçuklu İmparatorluğu’nun gücünü ve etkisini simgeleyen önemli bir dinî ve kültürel merkez haline gelmiştir. Mezarlıkta, sandukalı ve akıt tipi mezar odaları dikkat çekmektedir. Bu mezarlar, dönemin mimarî ve dinî anlayışını yansıtan önemli unsurlardır.

2021-2022 yıllarında yapılan arkeolojik kazılarla gün yüzüne çıkarılan Ani Selçuklu Kümbeti, kare bir kaide üzerine oturan sekizgen gövdesiyle görkemli bir yapıdır. Kuzeydoğu köşesinde yer alan giriş kapısı, ziyaretçilerini Selçuklu döneminin zarif mimarî detaylarıyla karşılar. Bu kümbet, Selçuklu dönemi mimarisinin sade ama güçlü estetiğini yansıtırken, aynı zamanda İslam’ın Anadolu’daki ilk izlerine tanıklık eden bir yapı olarak ön plana çıkmaktadır.

Ani Selçuklu Kümbeti, Anadolu’daki ilk Türk-İslam devri anıt mezarlarından biri olma niteliğindedir. Kümbet ve mezarlık, Selçuklu İmparatorluğu’nun Anadolu’daki varlığını pekiştiren ve Türk-İslam kültürünün bu topraklardaki ilk izlerini oluşturan yapıların başında gelir. Kümbetin çevresindeki mezarlar, akıt tipi mezar odaları ve sandukalar, Selçuklu döneminin dinî ve sosyal yapısını anlamak için önemli bir bilgi kaynağıdır. Bu bölge, Selçuklu döneminin önde gelen kişilerine ait anıt mezarları ve onların mirasını barındırır.

Ani Selçuklu Kümbeti ve Selçuklu Mezarlığı, tarih meraklıları ve kültürel mirasla ilgilenen ziyaretçiler için mutlaka görülmesi gereken bir duraktır. Kümbet ve mezarların mistik atmosferi, bu eşsiz yapıları keşfederken geçmişin izini sürme fırsatı sunmaktadır. Kars’ın zengin tarihî dokusunu hissetmek ve Anadolu’nun ilk Türk-İslam mimarisine yakından tanıklık etmek isteyenler için Ani Selçuklu Kümbeti ve Mezarlığı büyüleyici bir yolculuk vaat etmektedir.

Bu tarihî bölgeyi ziyaret edenler, sadece bir mezarlık değil, aynı zamanda Selçuklu döneminin ihtişamını, inanç sistemini ve mimarî dehasını keşfetmektedir. Ani Selçuklu Kümbeti, Kars’ın zengin kültürel mirası içerisinde önemli bir durak olarak, ziyaretçilerine tarihle iç içe geçebilecekleri unutulmaz bir deneyim sunmaktadır.