Ani Örenyeri’nde, Aşot Surları’nın hemen kuzeyinde, Arpaçay’a hâkim bir noktada bulunan cami; günümüzde kayıp olan batı cephesindeki kitabeye göre Büyük Selçuklu Sultanı Melikşah (1072-1092)’ın emriyle Ebu’l Menûçehr tarafından yaptırılmıştır. Cami, kümbet ve çeşmesiyle birlikte külliye niteliği taşımaktadır. Derinlemesine üç sahınlı bir plan tipine sahiptir. Her sahnın üzeri karelere bölünmüş ve tonozlarla kapatılmıştır. Mihrap önü özel bir tonozla vurgulanmıştır. İç avluludur. Kuzeybatı köşesinde kare kaide üzerinde yükselen sekizgen gövdeli ve tek şerefeli minaresi bulunmaktadır. Anadolu’da Türklerin inşa ettiği ilk cami olarak bilinmektedir.