Kars'ın kadim şehri Ani, sadece mimarisiyle değil, eski dönemlerde bezir yağı üretimiyle de ün salmış bir bölge olarak dikkat çekmektedir. Bezirhaneler, keten tohumlarından elde edilen bezir yağını üretmek için kullanılan atölyelerdir ve Ani, bölgenin en önemli üretim merkezlerinden biri olarak, bu dönemde çok sayıda bezirhaneye ev sahipliği yapmıştır. Ani'deki bezirhaneler, şehrin ekonomi ve ticaret hayatının can damarı olmuş ve özellikle zanaatkârlık açısından büyük öneme sahip olmuştur.

Ani şehrinde günümüze kadar ulaşan bezirhaneler arasında en büyük ve dikkat çekici olanı, Aziz Amenap’rkitch Kilisesi’nin 95 metre kuzeybatısında yer almaktadır. Bu bezirhane, tarihi boyunca şehrin en önemli üretim tesislerinden biri olarak hizmet vermiştir. Simetrik olmayan dikdörtgen planıyla işlevsel bir yapı olarak tasarlanan bezirhane, Ani’nin sanayi geçmişine dair eşsiz bir örnektir.

Bezirhane içerisinde, keten tohumlarının ezilerek bezir yağı elde edildiği yuvarlak planlı seten taşı, yağın depolandığı yağ odası ve çalışanların görev aldığı görevli odası gibi çeşitli bölümler yer alır. Seten taşı, eski dönemlerde yağ üretiminde kullanılan en temel araçlardan biri olup, mekanik bir sistemle dönerek tohumların ezilmesini sağlar. Bu yapı, bezirhanelerin işleyişi ve Ani’nin üretim süreçlerine dair eşsiz bilgiler sunar.

Bezirhaneler, sadece Ani’nin ekonomik yapısının bir parçası değil, aynı zamanda bölgenin ticarî faaliyetlerinin de merkezi olmuştur. Bezir yağı, keten tohumlarından elde edilen ve özellikle boya, vernik ve yakıt olarak kullanılan değerli bir üründü. Bu yağ, eski dönemlerde hem bölgedeki zanaatkârlar hem de ticaret yapan tüccarlar için vazgeçilmez bir üründü. Ani’nin önemli bir ticaret merkezi olmasında bezirhanelerin katkısı büyüktür ve bu yapıların varlığı, şehrin sanayi tarihinde derin izler bırakmıştır.

Ani Bezirhaneleri, şehrin tarihî dokusunu derinlemesine keşfetmek isteyen ziyaretçiler için eşsiz bir durak olarak öne çıkmaktadır. Kars’ın kadim üretim geleneklerine tanıklık etmek ve Ani’nin sanayi geçmişine dair daha fazla bilgi edinmek isteyenler için bu bezirhaneler, kaçırılmaması gereken bir keşif noktasıdır.